Exclusiviteit is één van de wezenskenmerken van het eigendomsrecht: slechts één persoon kan de volheid van bevoegdheden over een zaak uitoefenen. In de praktijk gebeurt het echter vaak dat verschillende personen eigendomsaanspraken doen gelden op eenzelfde zaak.
In dit boek wordt de exclusiviteit voor het eerst uitdrukkelijk in verband gebracht met de elasticiteit van het eigendomsrecht, of dus de mogelijkheid voor de eigenaar om de volle eigenaarsbevoegdheden (terug) te verkrijgen. Deze analyse biedt een nieuwe kijk op tal van voor de praktijk belangrijke rechtsfiguren: de kwaliteitsrekening, het eigendomsvoorbehoud, de eigendomsoverdracht tot zekerheid, het restlegaat, aanwas en tontine, enz.
Daarnaast wordt ook de trust uitvoerig bestudeerd, waarbij de auteur de klassieke civielrechtelijke bezwaren, vooral omwille van de vermeende eigendomssplitsing, ontkracht. Andere tendensen zoals de opmars van een socialer (gedeeld) eigendomsbegrip en de evolutie richting eeuwigdurende gebruiksrechten worden eveneens aan het exclusiviteitsbeginsel getoetst.
De auteur zet nieuwe bakens uit voor een fundamenteel concept van ons vermogensrecht met de nodige aandacht voor de toepassing in de dagelijkse rechtspraktijk en biedt zo nieuwe mogelijkheden aan rechtspractici.
Over de auteur
Dr. Dorothy Gruyaert is advocate aan de balie van Kortrijk en vrijwillig wetenschappelijk medewerker aan het Instituut voor Goederenrecht van de KU Leuven. In mei 2016 behaalde zij er de graad van doctor in de rechten. Zij publiceert regelmatig over het vermogensrecht en werkt geregeld mee aan studiedagen.
Algemene inleiding (p. 1)
Hoofdstuk I. Het begrip 'eigendom' (p. 7)
Hoofdstuk II. Het begrip 'exclusiviteit' (p. 27)
Hoofdstuk III. 'Exlusieve eigendom' als meergelaagd rechtsbegrip: de ontleding van de verschillende dimensies van exclusiviteit (p. 33)
Hoofdstuk IV. Evaluatie van onderdeel I: Functionele invulling van exclusieve eigendom (p. 67)
Hoofdstuk I. Enkele opmerkingen bij het rechtshistorisch onderzoek (p. 69)
Hoofdstuk II. Het eigendomsconcept in het Romeinse tijdperk (p. 73)
Hoofdstuk III. Evolutie in de middeleeuwen (p. 101)
Hoofdstuk IV. De ontwikkeling van de exclusiviteitsgedachte (p. 133)
Hoofdstuk V. De Franse Revolutie als ultieme kentering (p. 147)
Hoofdstuk VI. De evolutie van het exclusiviteitsbeginsel in de negentiende eeuw (p. 161)
Hoofdfstuk VII. Rechtshistorisch sluitstuk (p. 177)
Hoofdstuk I. Algemeen: 'fragmentation of ownership' in het Engelse recht (p. 191)
Hoofdstuk II. Analyse van de Engelse trust in relatie tot de eigendomsexclusiviteit (p. 199)
Hoofdstuk III. De interne onsplitsbaarheid van het eigendomsrecht in civil law rechtsstelsels (p. 229)
Hoofdstuk IV. Besluit: Discrepantie door interne exclusiviteit (p. 233)
Algemeen besluit bij deel I (p. 235)
Hoofdstuk I. Contractuele modulering (p. 239)
Hoofdstuk II. Wettelijke modulering (p. 299)
Hoofdstuk III. Rechterlijke modulering (p. 325)
Hoofdstuk IV. Algemeen besluit bij deel II (p. 343)
Hoofdstuk I. Meervoudige eigendom (p. 347)
Hoofdstuk II. Fiduciaire eigendom (p. 383)
Hoofdstuk III. Algemeen besluit bij deel III (p. 685)
Hoofdstuk I. Inleiding (p. 687)
Hoofdstuk II. De eigendomssplitsing (p. 695)
Hoofdstuk III. De vermogenssplitsing als legitiem maar onvoldoende alternatief (p. 705)
Hoofdstuk IV. Functionele analyse van de exclusiviteit van het eigendomsrecht de lege ferenda (p. 765)
Algemeen besluit (p. 811)
Bibliografie (p. 825)
Trefwoordenregister (p. 887)
Het goederenrecht heeft de voorbije jaren een ‘revival’ gekend. Van een oud, star rechtsdomein dat terugging op een agrarische traditie, is het goederenrecht uitgebouwd tot een moderne component van het vermogensrecht. Op die manier komt het goederenrecht uit zijn isolement, en komen de raakvlakken met het fiscaal recht, constitutioneel en administratief recht, huwelijksvermogensrecht, verbintenissenrecht, rechten van de mens, enz. centraal te staan. Ook de rechtsvergelijking vormt bij een diepgaande analyse een hoeksteen.
In dit perspectief wil de reeks “Property Law Series” diepgaande werken over het goederenrecht bundelen. Die diepgang vergt een gedegen analyse die zowel voor de begripsvorming als voor de juridische praktijk een grote bijdrage levert. Zowel Nederlandstalige als Engelstalige werken kunnen erin toegang krijgen.
De reeks staat onder redactie van Prof. Dr. V. Sagaert, Prof. Dr. A. Wylleman, Prof. Dr. N. Carette, Prof. Dr. S. Van Erp en Prof. Dr. A. Van der Walt.
Indien u intekent op deze reeks, betaalt u permanent 15% minder! Elke nieuwe titel wordt u immers, bij verschijnen, automatisch toegestuurd. U mag een reeks vrijblijvend schriftelijk opzeggen na ontvangst van minimaal twee volgende uitgaven.
Parts of this book have been made open access. We make chapters open access because they are particularly topical, or provide a useful introduction to the subject. They may be available for a limited time or indefinitely. Some books are entirely and permanently open access.
